تاریخچه سیر در ایران باستان – سیر طلای سیاه

در تاریخچه سیر نخستین اشاره به آن را در اثری مربوط به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح پیدا می کنیم، که از مردم ایران و سرزمین های اطراف آن بر جای مانده است. آنها از سیر به عنوان یک ماده غذایی استفاده می کردند. ایرانیان سیر را می خوردند، تا از بدن خود در برابر انواع بیماری ها محافظت کنند. در ضمن این گیاه را به شکل چای دم می کردند و آن را برای از بین بردن تب های عفونی و اسهال می نوشیدند. علاوه بر آن از سیر برای از بین بردن ورم های دردناک استفاده می کردند.

همچنین اسناد دیگری از بررسی‌های باستان‌شناسی در ایران نشان می دهد که، مردمان شهر سوخته در ۵۰۰۰ سال پیش در رژیم غذایی خود در کنار دیگر مواد خوراکی طبیعی و سالم از سیر فراوان استفاده می کرده‌اند. ایرانیان همیشه سیر را گیاهی مقدس می دانستند.

از روایات چنین برمی‌آید که ایرانیان در یکی از جشن های باستانی خود که «سیرسور» یا «جشن سیر» نام داشت و پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می‌شد، از سیر استفاده می کردند و خوردن سیر در این جشن، سنتی همگانی بوده و جنبه نمادین داشته است. زرتشتیان با سیر خوراکی غذایی به نام «سیر و سدو» Sirosedow درست می‌کردند که از ترکیب سیر و گیاه سداب (Ruta graveolens) و روغن کنجد و سرکه و پیاز و نان تهیه می‌شده است.

مصرف سیر در سفره غذایی ایرانیان جایگاه خاصی داشته و همراه با سیر، خوراکی هایی از سبزی و گوشت می خوردند تا «اندوه و بیماری ها» را از خود دور کنند و خود را «شفا» بخشند. به نظر می رسد که مردم با این تجربه، برای در امان ماندن از بیماری ها از جمله کاهش چربی خون، همراه با غذای خود سیر مصرف می کردند. سیر همچنین یکی از اجزای اصلی سفره هفت‌سین ایرانیان است. سیر را با انگیزه به این که نشانی از تندرستی و پاکی درون و برون انسان، و دوری از پلیدی و ناراستی است در سفره هفت‌سین قرار می دهند.

«حکیم ابوعلی سینا» یکی از بزرگترین پزشکان و اندیشمندان معروف ایرانی، که در قرن دهم بعد از میلاد زندگی می کرد، معتقد بود که سیر گیاهی گرم و خشک است و آن را “اکسیر حیات” نامیده که در درمان بسیاری از بیماری ها مفید است. همچنین «محمد زکریای رازی» یکی دیگر از پزشکان معروف ایرانی مزایای زیادی برای مصرف سیر بیان کرده است و برای درمان بیماری هایی مانند: رفع دردهای مزمن، رقیق کردن خون، برطرف کردن عطش زیاد و جلوگیری از قولنج، از سیر استفاده می کرده است.